Ultimate Railroad

เกมยูโรระดับกลางหนักที่จะให้เราต่อเชื่อมเส้นทางระหว่างเมืองใหญ่ ผ่านรูปแบบเครื่องจักรทำคะแนนอันทรงพลัง ผลงานของคู่นักออกแบบที่ทำเกมธุรกิจรถไฟตระกูล 18XX มาอย่างโชกโชน Helmut Ohley และ Leonhard “Lonny” Orgler

🔹 ต้องย้อนกลับไปก่อนว่าเดิมเกมชื่อ Russian Railroad ออกเมื่อปี 2013 และมันก็ยืนอยู่ใน Top 20 ของผมมาตั้งแต่ตอนนั้น (พูดอีกแบบคือเกมส่วนมากในช่วงเกือบสิบปีที่ผ่านมานั้นไม่สามารถแซงอันดับในใจนี้ของผมไปได้) ระหว่างนั้นก็ออกตัวเสริมมาอีกสองตัวคืออเมริกา กับเยอรมัน

🔹 วาร์ปมาปึ 2022 ทางค่ายก็ได้ออกตัวเสริมใหม่เป็นภาคเอเชีย พร้อมกับออกตัวรวมฮิตทุกตัวเสริมพร้อมโปรโมลงมาในกล่องเดียวในชื่อ Ultimate Railroads โดยเป็นการรวมฮิตพร้อมปรับหน้าตานิดหน่อยแต่ไม่ใช่การเอามาทำ deluxified ให้หรูๆ พร้อมกับประกาศว่าจะไม่ขายตัวเสริมเอเชียแยก อยากได้ต้องซื้อกล่อง Ultimate Railroads เท่านั้น

▪️ กลไกหลักของเกมนั้นง่ายจนลำบากใจที่จะเล่าเพราะโดยไอเดียมันเป็นแค่เกม Worker Placement แบบคลาสสิกลงช่องทำแอคชั่นธรรมดาๆ ที่จะให้เรามาเดินหมุดที่สีแตกต่างกัน บนเดินแทรคทั้ง 4 แทรคเท่านั้นเอง ไม่มากไม่น้อยไปกว่านี้

▪️ แต่แน่นอนว่ามันมีอะไรมากกว่านั้น เพราะความงดงามของมันอยู่ที่เราต้องมาแย่งการเดินหมุดรางที่มีช่องจำกัดและการเดินในแต่ละแทรคนั้นจะมีการ ‘ปลดล็อก’ นั้นนี้โน้นไปตามทาง และการเดินแทรคเพื่อแย่งชิงจังหวะการปลดล็อกที่ว่าคือหลักสำคัญของเกมนี้

▪️ แทรคในเกมนี้จะแบ่งเป็นสองแบบคือรางรถไฟกับโรงงาน ตัวรางรถไฟเนี่ยก็จะมีการขยับหมุดไปข้างหน้าเรื่อยๆ แต่ว่าหมุดมันมีหลาย level อยากจะเลื่อน level 2 เราก็ต้องเลื่อน level 1 ไปข้างหน้าให้มีที่ว่างก่อน แล้วก็จะมี level 3 4 5 ต่อๆกันไป โดยที่แน่นอนว่ายิ่งเดินไปข้างหน้าแต้มยิ่งเพิ่ม และระดับที่สูงกว่ายิ่งไกลแต้มยิ่งเยอะกว่า แต่ว่าถ้าไม่เดินระดับล่างๆไปก่อนอันดีๆก็จะรถติดขยับไม่ได้

▪️ ส่วนแทรคโรงงานก็ไม่ซับซ้อนอะไร (ยกเว้นตัวเสริมเอเชีย) ก็เดินหน้าไปเรื่อยๆแต่ว่าเราสามารถโมโบนัสที่เราอยากได้เองว่าเดินมาลงกลางทางช่องนี้จะได้อะไรโดยการหยิบไทล์รถไฟมาพลิกเป็นด้านโรงงานมาเสียบเอาไว้

▪️ ซึ่งรถไฟในเกมนี้จะเป็นอีกส่วนสำคัญในการทำคะแนน เพราะไม่ว่าคุณจะเดินแทรครางไปไกลแค่ไหนแต่แต้มที่จะได้จริงๆมันก็จะไปเท่าที่รถไฟเดินทางไปถึงเท่านั้นเอง โดยที่ความฉลาดในการออกแบบของเกมคือรถไฟมันจะเริ่มจากกองเลขน้อยไปมาก คนก็ต้องค่อยๆหยิบ บางทีก็ต้องกั๊กๆจังหวะรอให้เพื่อนหยิบบางเลขไปก่อนเราจะได้ไปหยิบเลขที่ลงแล้วเราระเบิดพลังได้พอดี

▪️ การปลดล๊อกที่เป็น highlight สำคัญของเกมจะมีได้หลายทางแต่ส่วนมากจะมีเงื่อนไขว่ารางบางชนิดต้องมาถึงจุดนี้และรถไฟต้องมาถึงด้วย ถ้าครบเงื่อนไขเราจะได้แต้มหรือโบนัสเพิ่มในรอบคิดคะแนน หรือบางทีเราจะได้ ปล็ดล็อก ‘ไอเดีย’ (ปกติผมเรียกดราก้อนบอล…)

▪️ ไทล์ไอเดียเนี่ยระหว่างเกมเราจะวางได้จำนวนจำกัดและมันจะมอบโบนัสที่รุนแรงหลายอย่างในกับเรา ซึ่งตรงนี้ก็ถือเป็นการกำหนดสายการเล่นไปในตัว เพราะมันมีหลายท่าและการเลือกปลดล็อกในจังหวะที่เหมาะสมก็ถือเป็นหลักสำคัญมากๆของเกมนี้ และถ้าเราเล่นโมดูลเสริมเกมจะเพิ่มโบนัสไอเดียแรงๆแบบที่แต่ละคนเคลมได้ไม่ซ้ำกันด้วย

▪️ จบรอบทีก็นับแต้มทีและแต้มจะเพิ่มขี้นเรื่อยๆ เพราะว่าเกมนี้เดินหน้าอย่างเดียวไม่มีถอยหลัง เล่นเกมครั้งแรกทำหน้าเหมือนกันหมดเล่นยังไง(ว่ะ)ครับพี่เดินกันสี่ห้าร้อยแต้ม แต่เชื่อเถอะว่าถึงแน่! วนๆกันแค่เจ็ดรอบก็จบเกม

🔹 แผนที่เยอรมัน - ลูกเล่นคือระบบแทรครางที่สามารถเลือกเปลี่ยนไปมาได้และมีไม่ซ้ำ คิดไว้ดีๆโดนเพื่อนแย่งนี้มีเหงา

🔹 แผนที่อเมริกา - ลูกเล่นคือแทรคปันผลหุ้นที่จะช่วยให้เราได้โบนัสเพิ่มอีกทาง

🔹 แผนที่เอเชีย - ลูกเล่นคือแยกระบบโรงงานเป็นไทล์กลางที่เราสามารถใช้ซ้ำได้หลายรอบแผนที่นี้เลยแต้มจะเฟ้อมากๆวิ่งไปถึงพัน แต่คอมโบก็สนุกมากเช่นกัน

▪️ ถ้าถามว่าคุ้มไหมที่จะต้องซื้อใหม่เพื่อตัวเสริมเอเชียอย่างเดียวสำหรับคนที่มีครบอยู่แล้ว ผมก็คิดว่าในเชิงตัวเงินคงไม่คุ้มเท่าไร แต่ถ้ามองกันที่ความสนุกสำหรับคนที่ชอบเกมนี้อยู่แล้วผมคิดว่าคุ้มมากครับ! (แต่หลายคนก็เจ็บกับการตามหากล่องเก่าตัวเสริมแพงๆมาแหละเข้าใจได้)

▪️ ตัว Ultimate เนี่ยถือว่าเป็นจังหวะที่ดีมากจริงๆสำหรับคนที่ยังไม่มี เพราะซื้อใหม่ก็คุ้มมากเทียบกับคนเก่าที่ต้องไปซื้อแยกตัวมา หรือจะรอมือสองจากคนที่อัพเกรดไปก็ยังได้ แต่ถ้าอยากได้ขั้นต่ำสุดผมแนะนำตัวหลักกับ mini expansion ครับ แค่สองอย่างนี้ก็เล่นกันได้หลายสิบรอบไม่ซ้ำซากแล้ว

🐸 - กบโปรด

🔹 ถ้าบอกว่า Dominion คือนิยามของ Deck Building (มันก็ต้องใช่แหละเพราะเป็นเกมที่สร้างคำนี้) Ultimate Railroads ก็สามารถเรียกได้ว่าเป็นตัวแทนของคำว่า Worker Placement + Snowball Engine Building ได้อย่างเต็มภาคภูมิ

🔹 จุดแข็งที่ทำให้มันอยู่มานานและยังอยู่ในตำแหน่งที่สูงในใจผมคือความง่ายในการเล่นและความลึกในภาพใหญ่ที่แข็งแกร่ง ไปพร้อมๆกับแผนระยะสั้นของการปรับตัวแย่งช่องแอคชั่นแบบ worker placement

🔹 เอาจริงๆคือไม่รู้จะบรรยายข้อดียังไงให้ฟังเพราะเกมระดับ Top ก็คือเกมที่วางส่วนผสมพวกนี้ได้อย่างลงตัวนี้แหละ ข้อดีอีกอย่างของเกมนี้ก็คือแผนมันยืดหยุ่นได้ประมาณหนึ่งแต่ว่าก็ไม่โปร่งจนทำอะไรก็สบาย มันมีความต้องแย่งกันในทีอยู่เยอะเหมือนกัน

🔹 ความน่าสนใจอีกอย่างคือเกมนี้หลังจาก set up แล้วจะไม่มีดวงมาเกี่ยวข้อง สิ่งที่ทำให้เกิด replayability จำนวนมากจะมาจากลำดับการทำแอคชั่นของผู้เล่นแต่ละคน และความสามารถของเหล่า engineer ไทล์พิเศษที่ทำงานเป็นช่องสำหรับคนงานของเราเท่านั้น ส่วนโมดูลใหม่ (สามารถ PnP เองได้) ที่เป็นแปลนหัวรถจักรนั้นเจ๋งมากเพราะจะช่วยเสริมให้แอคชั่นแรกที่แรงๆมีมากขึ้น ทำให้การตัดสินใจของเกมไม่กระจุกตัว

🔹พวก engineer เนี่ยมันสนุกอีกอย่างคือจังหวะในการออกมาให้ซื้อ คือแต่ละตัวมันจะมีรอบ ‘ทดลองใช้’ อยู่สองรอบ ก็จะหงายเป็นช่องแอคชั่นให้ทุกคนได้มาใช้กันก่อนที่สุดท้ายจะไปอยู่ในช่อง ‘รอจ้าง’ ในคนมาแย่งซื้อกัน ตรงนี้ทำให้กระดานกลางมีไดนามิคของช่องแอคชั่นเพิ่ม

👁‍🗨 จุดกลางๆคือด้วยความที่เกมนี้แต้มมันเฟ้อวิ่งกันทีเป็นร้อยหมุนกันครบรอบนึงเลย มันทำให้มองไม่ออกว่าใครนำใครตาม ซึ่งในแง่มือใหม่ที่เดินตามก็อาจจะไม่ทันคิดว่าเห้ยโดนเซงไปไกลแล้วก็ได้…..

👁‍🗨 ธีม….. ไม่มีธีมอะไรโผล่มาช่วยอธิบายแอคชั่นเลยจ้าาาาา ใส่ธีมชื่อประเทศมาก็ไม่เห็นมันจะเอาตรงไหนมาใช้ เกมยูโรแห้งจัดที่เน้นบวกเลขหาผลกำไรจากแอคชั่นอย่างแท้จริง อัพเกรดรางไล่สีนี้ก็ไม่รู้จะไปโยงธีมยังไงเหมือนกันนะ สอนใครผมก็บอกเออ…นี้มันเกมอัพแทรค

🔸 จุดที่ผมไม่ชอบนิดๆในเกมนี้ก็น่าจะเป็นที่ต้องมาคอยบวกเลขวนๆตอบจบรอบเนี่ยแหละ กับรางบางแทรคมันจะต้องนับทั้งแต้มรางและแต้มโบนัสของรางทำให้คนที่เล่นใหม่ๆหลายครั้งนับผิดๆถูกๆ ทำให้เกมแรกๆอาจจะต้องเสียเวลาค่อยๆนับแต้มทีละคน ก็จะทำให้เกมช้าหน่อยๆ เพราะต้องบวกกันนิดเดียวเสียเมื่อไร

💬 ใครมองหาเกมยูโรระดับกลางดีๆซักเกมที่บรรยาการแข่งขันอัดแต้มยับๆ ตัดช่องกันพอจิ๊ปาก แต่ไม่ฟาดกันโหดเหี้ยมปวดหัว ก็อยากแนะนำเกมนี้ให้ลองเล่นกันดูครับ อย่างน้อยที่สุดผมก็คิดว่าเกมใหม่ๆนี้ยากนะที่จะก้าวข้ามเกมนี้ไปได้ง่ายๆ

😍 กบโปรด - อวยไส้แตก ยากมากที่เล่นแล้วจะรู้สึกไม่สนุก

😁 กบชอบ - พร้อมจะเล่นตลอด

🙂 กบโอเค - ชอบในบางแง่มุม แต่อาจจะเล่นไม่บ่อยหรือเล่นแค่บางอารมณ์

😐 กบเฉย - ไม่ได้เกลียดอะไร ถ้าไม่มีตัวเลือกอื่นก็เล่นได้อยู่

🖕 กบไม่เล่น - ไม่ตรงจริต (ไม่ได้แปลว่าห่วยหรือไม่ดี) ขอเล่นเกมอื่นล่ะกัน

อนึ่ง : เป็นความรู้สึกในความ “อยากจะหยิบมาเล่นไหม?” ของผมเอง ไม่ได้เกี่ยวอะไรกับคุณภาพของเกม ดูให้เป็นแค่ “อีกความคิดเห็นหนึ่ง” เท่านั้นก็พอนะครับ :)

📌 disclosure: ลานละเล่นบอร์ดเกมคาเฟ่ ผู้แปล/นำเข้า/จัดจำหน่าย ได้ส่งเกมมาให้ผม แต่ข้อเขียนนี้เป็นการแสดงความเห็นของผมที่มีต่อเกมโดยไม่ได้เป็นการรับจ้าง หรือเป็นข้อเขียนเพื่อการโฆษณา ที่เห็นอวยๆนี้มีสองอย่าง อย่างแรกเพราะว่าชอบอยู่แล้ว และอย่างที่สองคือพวกรีวิวเก่าๆสมัย Thaiboardgame.net เมื่อสิบปีก่อนผมหายไปหมดละ ก็หาจังหวะเขียนใหม่อยู่เรื่อยๆเหมือนกัน