Clash of Culture

ในฉบับ Clash of Cultures: Monumental Edition ที่ทำออกมาใหม่ในปี 2021 นั้นเหมือนของเก่าเกือบหมด เรียกว่าเกิน 90-95% นั้นไม่มีอะไรเปลี่ยน ส่วนที่มีการปรับก็จะเป็นเรื่องเล็กๆน้อยเสียส่วนมาก ที่เห็นได้ชัดจริงๆจะเป็นด้าน visual มากกว่าส่วนอื่นๆต่างเพียงเล็กน้อยแต่ว่าดีแล้วก็ให้ความรู้สึกกระชับมากขึ้นกว่าเดิม

ข้อเขียนนี้เป็นฉบับปรับปรุงจากอันเดิมที่ผมเขียนไว้ที่ https://boardnbon.wordpress.com/2018/04/01/clash-of-cultures/

▪️ เกมระดับกลางหนัก แนว 4X ที่ให้เรานำชนชาติในยุคโบราณตั้งแต่ตอนยังเป็นหมู่บ้านเล็กๆ เก็บทรัพยากร ขยายเมือง ออกสำรวจพื้นที่ กำจัดคนเถื่อน แก่งแย่งทำเล ทำมาค้าขาย จัดทัพสู้รบ ไปจนถึงก่อสร้างสิ่งมหัศจรรย์ของโลก และนี้คือเกมที่เก็บอารมณ์เกมแนว 4x มาลงเกมกระดานได้ ‘ครบถ้วน’ มากที่สุดเกมหนึ่ง ผลงานของนักออกแบบ Christian Marcussen ( Merchants & Marauders )

▪️ ตัวเกมจะดำเนินไปโดยวิธีการที่ ผู้เล่นแต่ล่ะคนจะผลัดกันทำแอ๊คชั่นอะไรก็ได้ที่ตัวเองต้องการได้ 3 ครั้ง ผลัดกันทำไปเรื่อย โดยเกมจะจบภายในรอบที่กำหนดไว้ โดยแอ๊คชั่นจะมีให้ทำแค่

▫️ สั่งให้เมือง-เก็บทรัพยากร

▫️ สั่งให้เมือง-ผลิตยูนิต (ทหาร/เรือ/นักบุกเบิก)

▫️ สั่งให้เมือง-เพิ่มสิ่งก่อสร้าง (มีได้อีก 4 แบบ)

▫️ สังให้ยูนิตเดิน (ถ้าป่ะกันก็ ต้องมีการต่อสู้กัน)

▫️ วิจัยเทคโนโลยีใหม่

▫️ มีเล็กๆน้อยๆอีกสองสามอย่างแต่เดี๋ยวหลุดโฟกัสเอาเป็นว่าหลักๆก็เล่นอยู่แค่นี้แหละ

▪️ การสำรวจ (eXplore) ของเกมนี้จะเริ่มจากแผนที่แบบปิด ที่ผู้เล่นแต่ล่ะคนจะเห็นแผนที่แค่ส่วนเล็กๆที่ตัวเองยืนอยู่ ระหว่างการเล่นถ้าเราเคลื่อนที่ยูนิตไปชนขอบแผ่นที่มันก็จะหงายขึ้นมาเรื่อยๆ กิมมิคที่น่าสนใจอย่างหนึ่งของเกมนี้คือ ถ้าเราวิจัยเทคโนโลยีบางแบบแล้วเรือจะสามารถเล่นออกทะเลด้านหนึ่งวาร์ปไปโผล่ทะเลอื่นได้ (ประมาณว่าแผนที่เป็นเกาะ) ตรงนี้นับว่าเป็นการแก้ปัญหาเรื่องแผนที่สุ่มไม่สมดุลย์ได้ฉลาดดี ระหว่างเปิดแผนที่ยังไม่เจอเพื่อนก็ไม่เหงาเท่าไร เพราะจะมีคนเถื่อนให้เจอประปราย

▪️ ในส่วนการขยายดินแดน (eXpand) และการเก็บทรัพยากร (eXploit) เกมนี้จะใช้วิธีที่เรามียูนิตนักบุกเบิกเดินไปตามแผนที่ เห็นทำเลไหนดีก็ตั้งเมืองมันซะเลย แผนที่ในเกมนี้มีอยู่ 5 แบบ แต่ล่ะแบบก็จะให้ทรัพยากรแตกต่างกันไป ที่ราบให้ข้าว, ป่าให้ไม้, ภูเขาให้หิน ส่วนที่รกร้างกับทะเลนี้เราต้องไปวิจัยเพิ่มก่อนถึงจะเก็บของจากตรงนี้ได้ ส่วนที่ขับเน้นให้ระบบ City Management ของเกมมีความน่าสนใจของเกมนี้จะอยู่ที่แอ๊คชั่น ‘สั่งให้เมืองทำงาน’

▪️ เกมนี้เมืองมีแนวคิดของ ‘ขนาด’ แต่ล่ะเมืองจะสามารถประกอบไปด้วยโมเดลตึกทั้งหมด 5 ชิ้น (คือยิ่งสร้างตึกใส่ เมืองก็มี ‘ขนาด’ ใหญ่ขึ้น และแต่ล่ะตึกเองก็ช่วยเพิ่มความสามารถบางอย่างให้กับเมืองด้วย) คือเกมนี้การที่เราจะ เก็บของ/สร้างยูนิต/สร้างตึก เราต้องจิ้มที่เมืองจากนั้นค่อยเลือกว่าจะให้เมืองนั้นทำอะไรในสามอย่างนี้อีกที ในส่วนของการเก็บของ/สร้างยูนิต เมืองยิ่งมีขนาดใหญ่ก็จะยิ่งเก็บของ/สร้างยูนิตได้จำนวนมากขึ้นเท่านั้น เมืองขนาดสามเก็บทรัพยากรได้ครั้งล่ะสามไทล์ สร้างทหารได้ครั้งล่ะสามตัว อะไรแบบนั้น แต่ปัญหาคือถ้าเราสั่งงานเมืองมากกว่าหนึ่งครั้งในหนึ่งตา ‘อารมณ์ชาวเมือง’ ของเมืองจะดรอปลงหนึ่งระดับ

▪️ กลไกเรื่อง ‘อารมณ์ชาวเมือง’ ในเกมนี้น่าสนใจตรงที่มันมีสามระดับคือ มีความสุข-เป็นกลาง-โกรธ ถ้ามีความสุขเมืองก็จะนับว่ามีขนาดใหญ่กว่าปกติหนึ่งหน่วย แต่ถ้าเป็นโกรธแล้วล่ะก็ ไม่ว่าจะใหญ่แค่ไหนก็จะเสมือนว่าเมืองมีขนาดแค่หนึ่งหน่วยถ้วนเท่านั้นเอง ไอเดียตรงเวลาเล่นจริงคุณจะเห็นเลยว่ามันเจ๋งมาก โดยเฉพาะในช่วงต้นเกมที่เรามีจำนวนเมืองน้อย และแอ๊คชั่นที่สร้างทรัพยากรในการดำเนินเกมจะต้องสั่งงานผ่านการ Activate เมืองเท่านั้น (เก็บของ/สร้างยูนิต) ถ้าเราวางจังหวะการสั่งให้เมืองทำงานไม่ดีพอ จะทำให้เราต้อง สั่งงานเมืองซ้ำเป็นผลให้อารมณ์ของคนในเมืองดรอปลงเป็นผลให้เราเก็บทรัพยากรได้น้อย (ไอเดียคือเราอยากจะมีหลายๆเมืองจะได้แบ่งกันสั่งงาน)

▪️ ในส่วนของการทำลาย (eXterminate) เกมนี้ใช้ระบบทอยเต๋า โดยแต่ล่ะกองทัพจะมีได้ไม่เกิน 4 ยูนิต และแต่ล่ะยูนิตจะให้ผู้เล่นทอยเต๋าได้หนึ่งลูก เวลาทอยก็ทอยพร้อมกันนั้นแหละใช้ระบบว่าเอาผลรวมมาหาร 5 ได้กี่ครั้งอีกฝ่ายก็ตายเท่านั้นตัว ตรงนี้ผมชอบมากกว่าระบบกำหนดแยกเต๋าเป็นลูกแล้วนับว่าออกเลขไหนถือว่าโดนหรือพลาดนะ เพราะต่อให้ทอยได้น้อยมันก็ยังอาจจะไปช่วยบวกกับเต๋าลูกอื่นได้อยู่ กิมมิคเพิ่มเติมอีกอย่างคือการ์ดแบบ multi-use ที่จะมีให้จั่วเป็นระยะระหว่างเกม ที่ใช้ได้สองแบบ คือจะเอามาใช้ตอนสู้รบก็ได้ (ก็มีลีลาบวก ลบเต๋า ลดการเจ็บไรงี้) หรือจะเอามาใช้เล่นอีกแบบเพื่อทำ effect ตามการ์ดก็ได้ ส่วนระบบทอยเต๋าในภาค Monumental Edition จะมีไอคอนเพิ่มว่าถ้าออกหน้าตรงกับชนิดยูนิทก็จะได้โบนัสเพิ่ม

▪️ แต่ส่วนที่ดีที่สุดของเกมนี้สำหรับผมคือระบบ ‘Objective Card’ ที่ถือได้ว่าเป็นแต้มหลักของเกม; ในแต่ล่ะช่วงเวลาหนึ่งของเกม เราจะมีโอกาสได้จั่วแล้วก็เคลมการ์ดที่ว่านี้ สิ่งที่ทำให้มันน่าสนใจคือความที่มันมีสองครึ่ง ทำครึ่งไหนก็ได้

▫️ ด้านหนึ่งจะเป็นแนวสันติ – ค้าขายต่างเมืองจำนวนหนึ่ง/มีทรัพยากรบางอย่างเยอะ/มีเมืองเยอะ ไรงี้

▫️ กับแนวสงคราม – แต่ไม่ใช่ตีกันง่ายๆนะ ต้องแบบตีจากเรือแล้วชนะ หรือแค่มีทหารกองใหญ่ใกล้บ้านคนอื่น หรือตีชนะสามเมืองพร้อมกันไรงี้

▪️ ที่ชอบมากๆคือมันช่วยให้เกมไม่ scripted ท่ามาก ทำให้เรามีอะไรทำเรื่อยๆ แต่ก็ไม่ได้บังคับเราจนเกินไปเพราะยังมีทางเลือกให้กับเราอยู่ (แต่ก็ไม่เหมาะกับผู้เล่นกลุ่มคิดท่ามาจากบ้าน คือมันก็ต้องคิด engine คิดท่ามาก่อนแหละ แต่ว่าก็ต้องพร้อมจะปรับเป้าหมายระยะกลางตามการ์ดที่จั่วได้ด้วย)

▪️ เกมนี้ในโหมดปกติผู้เล่นแต่ล่ะคนจะไม่มีอะไรแตกต่างกัน (แต่ถ้าเล่นโหมด Advance แต่ละคนจะมีผู้นำ กับบอร์ดความสามารถประจำชาติเพิ่ม) สิ่งที่ทำให้ผู้เล่นแตกต่างกันก็คือ Tech Tree นี้แหละ; เกมนี้จะแบ่งเทคโนโลยีเป็นหลายหมวด แต่ล่ะหมวดก็เน้นเป็นสายๆไป บางอันสายตี บางอันสายเก็บของ บางอันสายวิจัย บางอันก็สายการค้า คือเกมมันเล่นได้หลายแบบมาก มีอีกสายคือสายวัฒนธรรมที่จะให้เราทอยเต๋า (มีเทคโนโลยีที่จำเป็นจะทอยง่ายขึ้น กับมีวิธีลดดวงนิดหน่อย) เพื่อ ‘ส่งออก’ วัฒนธรรมของเราไปยังเมืองเพื่อนบ้าน ถ้าทำสำเร็จเราก็จะเปลี่ยนสีตึกของผู้เล่นคนนั้นเป็นสีเรา (แต่เจ้าของไม่เปลี่ยนนะ) คือเกมนี้แต้มอีกอย่างคือจำนวนชิ้นของตึกที่เรามี ถ้าเรามีตึกสีเราเยอะแต้มเราก็เยอะตาม เทคโนโลยีอีกหมวดที่น่าสนใจก็คือ ‘ระบอบการปกครอง’ ที่จะมุ่งให้เราแกร่งในสายที่เลือกเป็นพิเศษ (และทำให้เล่นท่าสายตรงข้ามอ่อนลง) ตรงนี้ก็น่าสนใจดีตรงระบอบมันเปลี่ยนไปมาได้ด้วย เป็นสายศาสนาอยู่ดีๆ ย้ายเป็นรัฐบาลทหาร บู๊แหลกก็ทำได้ด้วย

▪️ Noise อีกอย่างที่เกมใส่เข้าคือระบบ Event ที่การ์ดจะเปิดทุกครั้งที่ผู้เล่นทำการวิจัยเทคโนโลยีถึงระดับหนึ่ง ตรงนี้อาจจะถือเป็นจุดใหญ่ที่อาจจะทำให้คนไม่ชอบเกมนี้ก็ได้ เพราะการ์ดที่เปิดออกมาสุ่มเยอะและมีผลกับการเล่นเกมพอควร บางใบก็จะเล่นกับเหตุการณ์ว่าถ้ามีเทคโนโลยีบางอย่างจะรอด แต่ถ้ามีบางอย่างกลับจะแย่ลง แต่ผมคิดว่ามันอาจจะแรงไปนิดแต่ก็อยู่ในระดับสีสันนะ

🐸 - กบโปรด

สาเหตุที่โปรดค่อนข้างตรงไปตรงมา เพราะว่ามันเป็นเกมแนว 4X + Civ + Tech Tree อันเป็นหนึ่งในแนวที่ผมชอบเป็นพิเศษ เกมนี้เก็บอารมณ์แบบ 4X ของ Civilization ในฉบับ PC มานำเสนอใหม่ได้ครบถ้วนมาก (การต่อสู้ทางวัฒนธรรมยังมี) ขาดแค่การเปลี่ยนผ่านยุคสมัยเท่านั้นแหละ ระบบการเล่นก็ไม่ได้ซับซ้อนเกินจำเป็น เพราะตัวแหกกฎส่วนมากจะอยู่เป็นการ์ดของใครของมันอยู่แล้ว คือมันมีสัดส่วนลูกผสมระหว่าง อเมริเทรช กับ ยูโรที่ลงตัวดี พื้นที่ให้สำรวจกับลองท่าก็มีเยอะมาก เกมก็ค่อนข้างสมดุลย์ดีนะ เคยเห็นทั้งสายบู๊ สายสร้าง สายวิจัย สายค้าขาย เล่นชนะมาแล้วทุกแบบ

เกมนี้มีส่วนที่ไม่ชอบตรงนั้นนิด ตรงนี้หน่อย ด้วยความที่ส่วนที่ติดใจเล็กๆมันก็ผสมกันออกมาแล้วสนุกดีเลยไม่มีอะไรจะติเป็นพิเศษ โดยรวมก็อวยมาก อยากให้ได้ลองเล่นกัน 🙂

😍 กบโปรด - อวยไส้แตก ยากมากที่เล่นแล้วจะรู้สึกไม่สนุก

😁 กบชอบ - พร้อมจะเล่นตลอด

🙂 กบโอเค - ชอบในบางแง่มุม แต่อาจจะเล่นไม่บ่อยหรือเล่นแค่บางอารมณ์

😐 กบเฉย - ไม่ได้เกลียดอะไร ถ้าไม่มีตัวเลือกอื่นก็เล่นได้อยู่

🖕 กบไม่เล่น - ไม่ตรงจริต (ไม่ได้แปลว่าห่วยหรือไม่ดี) ขอเล่นเกมอื่นล่ะกัน

อนึ่ง : เป็นความรู้สึกในความ “อยากจะหยิบมาเล่นไหม?” ของผมเอง ไม่ได้เกี่ยวอะไรกับคุณภาพของเกม ดูให้เป็นแค่ “อีกความคิดเห็นหนึ่ง” เท่านั้นก็พอนะครับ :)