ทำไมเราต้องเล่นเกมกับคนขี้โกงด้วย(ว่ะ)?

ต้องเริ่มจากโพส facebook ต้นเรื่อง ที่เพจของ Coconut Empire ก่อน ถ้าขี้เกียจอ่านก็คือระหว่างเล่นเกมพบว่ามีผู้เล่นคนหนึ่งโกงด้วยความผิดเทียบเท่าแอบเก็บเงินจากธนาคารเข้ากระเป๋าไม่บอกใคร คนออกแบบก็เลยมาถามว่าควรจะแก้ปัญหาที่ผู้เล่นโกงอย่างไรดี โดยที่ผู้เล่นอื่นยังรู้สึกแฟร์

เป็นสถานการณ์ที่น่าสนใจ

คือการโกงมันเป็นเรื่องที่ควรจะฝั่งในจิตใต้สำนึกแล้วว่าต้องไม่โกง แล้วที่สงสัยคือถ้ามีคนโกงทำไมเรายังต้องทน? คือมันไม่ใช่หน้าที่ของเกมนะที่จะมาบอกว่า”เห้ นายห้ามโกงนะ” มันเป็นหน้าที่ของสังคม คือผมอ่านหลายๆความเห็นแล้วละเหี่ยใจ คือแนวคิดพยายามให้เล่นต่อให้ได้คืออะไร? มันมีคนโกงนะเว้ย!!! เมิงโดนโกงไพ่ป๊อกหมดตัวแล้วจะมาพูดแบบนี้หรือปล่าว? สำหรับผมแล้วมัน EXACTLY SAME SHIT เลยนะ

เวลาสอนผู้เล่นใหม่ หลายๆครั้งจะเจอคำถามว่า “งี้ถ้าโกงก็ไม่มีคนรู้สิ?” คือก็ค่อนข้างสงสัยนะว่าถ้าจะโกงแล้วจะมาเล่นด้วยกันทำไม(ว่ะ)?

สำหรับผมแล้วผู้เล่นที่ตั้งใจ “โกง” แบบโกงจริงๆนี้ผมไม่เล่นด้วยนะ(จับได้ประจานแถมด้วย) ถ้าเจอแบบในเคสที่แชร์มาก็คงล้มกระดานแล้วเลิก (ทั้งเกมและคน)

กลับมาที่ระบบเกม

ผมไม่เห็นด้วยกับแนวคิด “ให้การโกงเป็นส่วนหนึ่งของเกมสิ” (ผมคิดว่า คนที่คิดว่าการที่มีคนโกงแล้วต้องมาคิดวิธีให้เล่นต่อ นี้เป็นพวกมีปัญหาในเชิงแนวคิดหลายอย่างนะ) เกมที่การโกหก(bluffing)เป็นเรื่องที่เห็นได้บ่อย แต่เกมที่พยายามให้โกง(cheating)เข้ามาอยู่ในระบบกติกา ที่ผมนึกออกคือ Mogel Motte เกมปาร์ตี้ที่คุณต้องซ่อนไพ่ของตัวเอง (แต่กติกาว่าให้โกงนี้นับว่าโกงไหม? ที่จริงก็ไม่นะ)

เนื่องจากเกมนี้ไม่ใช่เกมเพื่อการศึกษา ผมขอมองในมุมว่า ในกรอบกติกาของเกมในปัจจุบันยกมาถ้าใส่การโกงไปแล้วเกมจะ “สนุก” อยู่หรือปล่าว….. ส่วนตัวแล้วคิดว่า “ไม่”

เพราะ การ”โกง”(ในระบบ) เป็นการสร้าง hidden infomation ที่ควบคุมได้ยากและมั่วเกินไป แถมทำได้ยากในแง่ความเป็นจริง……คุณจะส่งใต้โต๊ะให้ผู้เล่นคนนึงยังไง? ถ้าไม่มีโต๊ะแล้วเล่นบนพื้นล่ะ? ถ้าอยากส่งให้คนตรงข้ามล่ะ? แล้วส่งไปนี้เพื่อตกลงกันยังไง? ถ้าจะดีล hidden info ขนาดนั้นคุณต้องทำ app มือถือมารองรับการดีลระหว่างผู้เล่น แล้วก็จำนวนเงินแล้วนะ (บอร์ดเกมแบบนี้มีในชื่อ Leaders เป็น war game ประมาณ risk ต้องติด app ไว้ดีลแบบลับ)

บอร์ดเกมส่วนมากจะข้ามขั้นตอนนี้ไปแล้วรวบรัดอยู่ที่การเจรจาแบบเปิดเผย แล้วส่งเงินกันให้เห็นๆ (ส่วนคู่สัญญาจำเป็นต้องทำตามไหมขึ้นอยู่กับเกม) เกม Fief: France 1429 แก้ปัญหานี้ด้วยการให้ผู้เล่นทิ้ง token นกสื่อสารเพื่อขอไปคุยกันนอกวงได้ 3 นาที (Republic of Rome ก็มีแต่เกมบอกให้ไปคุยกันเองได้เลย เกม Fief ก็น่าจะพัฒนามาจากตรงนี้มั้ง)

จากกติกาล่าสุดที่อ่าน ตัวเกมเป็นแบบ trackable resource หรือถ้าคุณจดล่ะก็คุณจะรู้แน่นอนว่าผู้เล่นคนไหนมีเงินเท่าไร ถ้าไม่ตรงนี้แสดงว่าโกงแน่นอน ส่วนตัวคิดว่าวิธีแก้ปัญหาที่ไม่กระทบกติกาหลักมากคือ เงินเป็นความลับ(track ได้อยู่ตอนเข้ากระเป๋าจากธนาคาร) แต่ว่าผู้เล่นสามารถเจรจา(ทั้งทางแจ้ง/ลับ) แล้วส่งยืนเงินผ่าน ซอง/กล่อง ไปยังคู่สัญญาแทน

(บ่นนอกเรื่องนิด คือส่วนตัวไม่ค่อยชอบเกมที่ให้ซ่อน resource แบบ track ได้เท่าไร เป็นการจงใจซ่อน open information แบบเทียมๆ เพื่อลดเวลาคิดตัวเลือก ทำให้เกมเดินง่ายขึ้น ยกตัวอย่างเช่น….Power Grid)

ส่วนตัวคิดว่าในแง่ระบบการเล่นแล้ว การโกง(ในกติกา) ของบอร์ดเกมนี้มันเป็นอะไรที่ scale ใหญ่เกินกว่าจะ”ซ่อนการโกง”จากคนกลุ่มเล็กๆนะ

บอร์ดเกมเป็นกิจกรรมที่ยืนบนพื้นฐานของความเชื่อใจ ว่าทุกคนจะทำตามกติกาที่ถูกกำหนดขึ้นมาร่วมกัน (ถ้า unspoken rule แบบนี้ต้องยกขึ้นมาพูดนี่ก็นะ……) ผมจะไม่เล่นกับผู้เล่นที่เนียนไม่ยอมจ่ายข้าว/ล้อมรั้วเกินใน Agricola แน่นอน